Lipa (niem. Leipe) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków, na Pogórzu Kaczawskim, u podnóża Gór Kaczawskich w Sudetach.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.
Historia
Istnieje hipoteza, zgodnie z którą zakrystia obecnego kościoła, była XIII w. kapliczką górniczą, rozbudowaną w późniejszym okresie przez templariuszy. To właśnie temu zakonowi przypisuje się wzniesienie Zamku w LipieElisabeth. We wsi wydobywano bowiem kamień budowlany, a poszukiwano i próbowano wydobywać hematyt, rudę miedzi (rejon Żeleźniaka i Radzimowic), żelazo, uran, złoto i srebro. W literaturze pojawia się określenie Złote Jamy mogące potwierdzać występowanie w tym rejonie złota. Wieś otrzymała prawo osady gwareckiej. Wieś związane jest też z wydobyciem wapienia, w okolicy znajdują się pozostałości pieców do jego wypalania. i założenie najstarszej we wsi kopalni
W XIV w. wieś należała do rodzin von Schrimer i Lauterbach. Pod koniec XIV w. przeszła pod panowanie Caspara von Crakan Schwoynitz oraz jego brata Hansa, byli oni właścicielami miejscowego młyna i folwarku. Następnie przeszła w ręce rodziny von Zedlitz i do 1552 r. stanowiła jednolitą własność. Później została podzielona między spadkobierców na Lipę Dolną, Górną i Średnią. Następnie poszczególne części wsi przechodziły kolejno na von Reibnizów, von Nimtschów, von Rosenbuschów, Scholzów, hrabiów von Stillfried-Rattonitzów, von Sprengerów, rodzinę Kramst.
Od XVIII w. we wsi znajdowały się dwa kościoły, dwie szkoły wyznaniowe i dwie plebanie.
W XIX w. we wsi znajdowało się ok. 240 domów. Przed II wojną światową we wsi były zlokalizowane trzy folwarki i dwa pałace z parkami. W czyści tych dóbr znajdowały się później dwa PGR-y.
Na krótko po II wojnie światowej kościół ewangelicki rozebrano, uzyskując w ten sposób materiał budowlany, a wyposażenie zniszczono bądź ukradziono. Niektóre dobra znajdują się obecnie także w innych kościołach.
W 10 lipca 2005 r. wieś obchodziła swoje 700-lecie, co upamiętnia stojący we wsi pomnik.
Kalendarium
- 1305 – pierwsza wzmianka o wsi (Lypa)
- 1786 - wieś liczy 792 mieszkańców
- 1825 – wieś liczy 1196 mieszkańców
- 1871 - wieś liczy 1334 mieszkańców
- 1885 - wieś liczy 1267 mieszkańców
- 1245 - wieś liczy 1217 mieszkańców
- 1978 - wieś liczy 829 mieszkańców
Historyczne nazwy
- 1305 – Lypa
- 1330 – Lipa
- 1370 – Leipa
- 1405 – Leipe
- 1419 – Leype
- 1677 – Leippe
- 1786 – Nieder-, Mittel-, Ober- Leipe
- 1840 – Goldleipe, Kalkleipe, Nieder-, Mittel-, Ober-Leipe
- 1945 – Lipowe, Lipowo
- 1946 – Lipa Jaworska, Lipa
Zabytki
Stowarzyszenia i związki
- Ludowy Zespół Sportowy w Lipie
- Ochotnicza Straż Pożarna w Lipe
- Towarzystwo Przyjaciół Wiejskiego Ogrodu Botanicznego Arboretum w Lipie
Szlaki turystyczne
czerwony – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Wolbromek, Kłaczyna, Świny, Gorzanowice, Jastrowiec, Lipa, Muchówek, Radzimowice, Mysłów, Płonina, Pastewnik Górny, Wierzchosławice.
